مؤلفه های سیاست اخلاقی در دوران زمامداری امام علی(ع)
مصطفی بیات
تاریخ دریافت: ،۱۴۰۰/۴/۵ تاریخ پذیرش: ۱۴۰۰/۸/۲۱
چکیده
در نظام اخلاقی اسلام، سیاست بخشی از رفتارهای اجتماعی است. سیاست در مفهوم متداول خود، تدبیر و اداره امور جامعه است؛ اما درمعنای عام خویش(به ویژه در اسلام)، تجلی ولایت و رهبری ملت برای حرکت به سوی تعالی و زمینه ساز رستگاری در این دنیا و سعادت در آخرت می باشد. رفتار سیاسی حضرت علی(ع) در دوران حاکمیتشان می تواند مصداق گویایی در این خصوص باشد. از این روی سؤال پژوهش حاضر آن است که « سیاست اخلاقی در منظومه فکری علی (ع) دارای چه مؤلفه هایی است و چگونه در سیره عملی ایشان در دوران زمامداری تجلی یافته است؟ ». فرض آن است که ایشان به سیاست نگاهی توحیدی و الهی داشته و تلاش سیاسی در نگاه امام فقط اعمال قدرت نبوده است. در فلسفه سیاسی ایشان هدایت امت اسلامی به سعادت و توجه به آخرت و اصالت آن، اخلاص، پرهیز از دنیاگرایی، و رعایت اصول اخلاقی و سیاسی، هدف اصلی شمرده می شود. بر اساس یافته های این پژوهش که با استناد به منابع کتابخانه ای و با روش
توصیفی-تحلیلی سامان یافته است، در سیره حضرت علی(ع) مهمترین مؤلفه های اخلاقی سیاست، عبارت است از: حق طلبی، عدالت محوری، ابزارانگاری قدرت، تقوای سیاسی، کرامت انسانی، مردم گرایی، صلح مداری، عهدمندی، و مصلحت سنجی که در دوران خالفت در سیره عملی و رفتاری ایشان ظهور و بروز یافته است. در کارنامه سیاسی امام علی (ع) هیچگونه گسستی میان گفتار و کردار نیست و هریک ترجمان دیگری است.
کلیدواژه ها: اخلاق سیاسی، امام علی(ع)، سیاست اخلاقی، اندیشه سیاسی، سیره سیاسی.